BOMVRIJE KAZERNE HAERLEM

Militair wonen

Streng, degelijk en functioneel. Deze bakstenen kolos had onmiskenbaar een militaire bestemming. Het was de bomvrije kazerne. De lokalen boden een veilig onderkomen aan ruim 300 man. Hier sliep, werkte en verbleef het personeel van de kustbatterij op Front I-II. Vooral kustartilleristen, maar ook een handvol genisten en verpleegkundigen. In sommige lokalen moesten wel 28 man slapen.

In de kelder sliepen soldaten en korporaals. Daar waren ook 2 enorme regenbakken. Verdeeld over de andere verdiepingen waren nog meer slaapzalen ingericht. De rangen en standen strikt gescheiden, want zo hoorde het. Op het straatniveau lagen het wachtlokaal, het ziekenverblijf, de keuken en de toiletten. Op de bovenste etage, naast het telegraafkantoor, zetelde de vestingcommandant.

Er heerste orde en tucht. Voor alles was een voorschrift. Dat moest ook wel. Met zoveel man in de kazerne was discipline en hygiëne van groot belang. Bovendien trok het leger vroeger niet altijd het beste volk. Drankmisbruik was een groot probleem. Wie over de schreef ging, kon rekenen op forse straffen. De grote strafkamers achterin het trappenhuis zijn de stille getuigen.

Toch had menig soldaat het hier best goed. Het eten was lang niet slecht. Er kwam schoon water uit de pomp. Eens per week in bad. Schone kleren. Wie ziek was, ging naar de dokter. Allemaal naar de maatstaven van toen. Maar veel dienstplichtige militairen moesten het thuis met minder stellen.

Degelijk gebouwd

Twee gevelstenen vermelden de bouwjaren. In 1880 ging de spade in de grond. In 1881 de vlag in top. Eerst zijn 768 houten heipalen geslagen. Tienduizenden bakstenen maakten het gebouw. Op het dak een metersdikke gronddekking om granaten te smoren. Allemaal handwerk, vanaf de eerste paal tot de oplevering. Voor nog geen 100.000 gulden.

De achtermuur is 80 centimeter dik. De zijgevels 2 meter. Het gewelfde dak 1 meter. De tussenmuren binnen zijn ook 1 meter dik. Het massieve bakstenen gebouw gaat schuil onder een flinke laag zand en klei. Alleen de voorgevel bleef in het zicht. Afgewend van de aanvalszijde. Dat samen maakte de kazerne bomvrij.

Maar niet voor lang. In 1885 vond een Fransman een nieuw soort springstof uit. Granaten daarmee gevuld zouden de kazerne hebben vermorzeld. De uitvinding zorgde voor een crisis in de vestingbouw. Baksteen raakte uit de mode. Ingenieurs zochten hun heil in beton. Bij ‘Fort Haerlem’ – zo heet de kazerne in de Hellevoetse volksmond – bleef alles bij het oude. En het bleef het meest markante militaire gebouw in de vesting.

Huidige gebruik

Momenteel wordt het gebouw gebruikt door een drietal instellingen:

• Scouting Hellevoetsluis 
  Als onderdeel van Scouting Nederland biedt deze vereniging aan kinderen van 5 tot 23 jaar een natuurlijk en avontuurlijk spel.
• Muzikanten overleg Hellevoetsluis (MOH)
  Geeft muzikanten een mogelijkheid om hun hobby te beoefenen in diverse ruimten in de kelders van kazerne Haerlem.
• Stichting Verdedigingswerken Hellevoetsluis (Fronttaal)
  Deze stichting organiseert diverse activiteiten om het bijzondere militaire erfgoed van Hellevoetsluis onder de aandacht te brengen.